Protonoterapia guzów mózgu / guzów ośrodkowego układu nerwowego w WPE
Definicja, częstość występowania i powstawanie guzów OUN
Definicja, częstość występowania i powstawanie guzów OUN
Czym są guzy OUN?
Guzy OUN to nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN = ośrodkowy układ nerwowy). Prawie 95% z nich występuje w mózgu, ale mogą również powstać w pniu mózgu lub rdzeniu kręgowym. Ponadto istnieją nowotwory mózgu, które mogą powodować przerzuty w rdzeniu kręgowym. Jednak pierwotny guz znajduje się w mózgu.
Poniższe informacje dotyczą głównie specjalnych wymagań dotyczących guzów mózgu.
Jakie są rodzaje nowotworów OUN?
Istnieje wiele różnych nowotworów mózgu, w tym zarówno łagodne guzy mózgu, jak i nowotwory złośliwe. Wszystkie różnią się właściwościami, miejscem powstania, rokowaniem i leczeniem. Rozróżnia się także pierwotne i wtórne guzy mózgu:
- Pierwotne guzy mózgu lub guzy własne mózgu rozwijają się z komórek substancji mózgowej lub opon mózgowych.
- Z kolei wtórne nowotwory mózgu to przerzuty innych chorób nowotworowych, które osiedliły się w mózgu.
Mózg i cały nasz ośrodkowy układ nerwowy składają się z różnych komórek, z których każda ma swoje własne zadania. Rodzaj nowotworu wynika z lokalizacji, w której występują komórki nowotworowe i struktur, które atakują. Dlatego istnieje wiele różnych typów nowotworów OUN i mózgu.
Rozróżniamy następujące pierwotne guzy mózgu:
- Glejaki: wywodzą się z tkanki ochronnej mózgu (komórek glejowych) OUN. Do glejaków zaliczają się m.in.: gwiaździaki, skąpodrzewiaki, wyściółczaki i glejaki wielopostaciowe.
- Guzy embrionalne: wywodzą się z niedojrzałych komórek mózgowych. Najczęściej chorują na nie dzieci. Do tej kategorii należy rdzeniak zarodkowy, najczęstszy nowotwór mózgu u dzieci.
- Oponiak: rozwija się z opon miękkich.
- Nerwiaki osłonkowe: ich źródłem są nerwy czaszkowe lub komórki Schwanna.
- Chłoniak OUN: powstaje w wyniku zmian w krwinkach białych (limfocytach). Chłoniak OUN należy do dużej grupy chłoniaków złośliwych, które mogą wystąpić w dowolnym miejscu organizmu.
- Guzy zarodkowe: mają swoje źródło w komórkach rozrodczych. Należą do nich rozrodczak i kosmówczak.
Guz mózgu okolicy siodła tureckiego: guzy te zlokalizowane są w obszarze podstawy kości czaszki (Sella turcica). Należą do nich gruczolak przysadki mózgowej i czaszkogardlak.
Klasyfikacja nowotworów mózgu wg WHO
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dzieli złośliwość guzów mózgu na cztery stopnie. Kategoryzacja opiera się na cechach tkanki nowotworowej.
Stopień I według WHO odpowiada wolno rosnącemu, łagodnemu guzowi. Stopień IV według WHO oznacza zazwyczaj szybko rosnący, szczególnie złośliwy guz.
Poniżej przedstawiamy czterostopniową listę nowotworów OUN z klasyfikacją WHO:
- Stopień I wg WHO: gwiaździak pilocytarny, nerwiak (nerwiak nerwu słuchowego), oponiak, gruczolak przysadki / czaszkogardlak
- Stopień II wg WHO: rozlany gwiaździak, skąpodrzewiak, wyściółczak
- Stopień III wg WHO: gwiaździak anaplastyczny, skąpodrzewiak anaplastyczny, wyściółczak anaplastyczny
Stopień IV wg WHO: glejak wielopostaciowy (gwiaździak IV stopnia), rdzeniak zarodkowy, pierwotny chłoniak złośliwy, rozrodczak (pierwotny guz zarodkowy w OUN)
Kontakt
W przypadku pytań w związku z możliwą terapią nasze Biuro Obsługi chętnie służy Państwu pomocą! Pacjenci, ich bliscy lub lekarze prowadzący mogą kierować swoje zapytania do Biura Obsługi poprzez poniższy formularz.
Telefonicznie: 0201 723 6600
Jak częste są nowotwory OUN?
Guzy mózgu są chorobami stosunkowo rzadkimi. Stanowią one jedynie około 2 procent wszystkich przypadków raka w Niemczech.
Poszczególne podtypy różnią się także znacznie częstością występowania i wiekiem zachorowania. Występują szczególnie często pomiędzy 50. a 70. rokiem życia. Guzy OUN i mózgu u dzieci są rzadkie. Są jednak drugim najczęstszym rodzajem nowotworu u dzieci.
Jak powstają guzy mózgu?
Dokładne przyczyny powstawania guzów mózgu można określić tylko sporadycznie. W większości przypadków nie można określić zewnętrznych czynników wywołujących chorobę. Zachorowanie może mieć jednak następujące przyczyny:
- Predyspozycje genetyczne
- Promieniowanie radioaktywne
Kontakt z pestycydami, herbicydami, gazem ziemnym lub ropą naftową
Czy nowotwory OUN mogą powodować przerzuty?
Guzy mózgu mogą powodować przerzuty w kręgosłupie, dlatego często bierze się to pod uwagę podczas terapii. Istnieje również wiele rodzajów nowotworów, których przerzuty rosną w mózgu, takich jak np.: rak piersi lub płuc.
Cierpicie Państwo na guza mózgu?
Jeśli chorujecie Państwo na guza mózgu i szukacie odpowiedniego leczenia: proszę skontaktować się z naszym Działem Zarządzania Przypadkami Chorobowymi (Case Management). Wspólnie wyjaśnimy, czy terapia protonowa jako nowoczesna alternatywa dla radioterapii jest dla Państwa odpowiednia.
Case Management: 0201 723 6600
Leczenie guzów mózgu
Jak można leczyć guzy mózgu?
W terapii guzów mózgu można stosować różne metody leczenia. Stosuje się je pojedynczo lub w połączeniu z innymi metodami:
- operacja
- chemioterapia
- radioterapia
- ewentualnie immunoterapia
Aby określić rodzaj terapii, pierwszym krokiem jest określenie klasyfikacji i stopnia zaawansowania nowotworu. W tym celu neuropatolog pobiera tkankę nowotworową podczas biopsji lub operacji i szczegółowo bada komórki. Następnie interdyscyplinarna komisja nowotworowa wspólnie z pacjentem podejmuje indywidualną decyzję dotyczącą sposobu leczenia.
Ważna informacja: aby terapia dała możliwie najlepsze efekty, leczenie powinno zawsze odbywać się w specjalnym ośrodku neuroonkologicznym. Leczenie w takim ośrodku odbywa się we współpracy z wszystkimi niezbędnymi dziedzinami medycyny.
Operacja guzów mózgu
Operacja guzów mózgu pozwala zmniejszyć wielkość guza, a w najlepszym przypadku nawet całkowicie go usunąć. Operacja guza mózgu poprawia także warunki do późniejszego leczenia, takiego jak chemio- czy radioterapia.
Chemioterapia guzów mózgu
Chemioterapię guzów mózgu stosuje się w celu zabicia komórek nowotworowych lub zatrzymania ich namnażania. Ma charakter ogólnoustrojowy, co oznacza, że oddziałuje na cały organizm. Z jednej strony można ją przeprowadzić przed operacją (leczenie neoadiuwantowe), aby wcześniej zmniejszyć guz przed zabiegiem.
Z drugiej strony można ją przeprowadzić po chirurgicznym usunięciu guza mózgu (leczenie adiuwantowe) w celu zabicia pozostałych komórek nowotworowych.Ważna informacja: leki stosowane w chemioterapii nie nadają się do leczenia wszystkich typów raka mózgu, ponieważ nie wszystkie postacie nowotworów mózgu reagują na chemioterapię
Radioterapia guzów mózgu
Radioterapia guzów mózgu ma działanie miejscowe i jest stosowana, gdy guza nie można usunąć z wystarczającym marginesem bezpieczeństwa lub jest nieoperacyjny ze względu na lokalizację. Radioterapia ma szczególne znaczenie w leczeniu guzów we wrażliwym obszarze głowy i czaszkowo-rdzeniowym. Ponieważ znajduje się tu bardzo blisko siebie wiele wrażliwych tkanek. Radioterapię guzów mózgu często należy rozpocząć w ciągu kilku tygodni od operacji, aby zapobiec ponownemu wzrostowi guza.
W niektórych przypadkach chemioterapia jest podawana równolegle z radioterapią w celu zwiększenia wrażliwości komórek nowotworowych na promieniowanie i tym samym osiągnięcia maksymalnego efektu radioterapii.
Napromienianie guzów mózgu protonami
Napromienianie protonami jest nowoczesną i szczególnie łagodną metodą radioterapii guzów mózgu. W przeciwieństwie do konwencjonalnej terapii fotonowej ma ona również zdecydowaną zaletę: można ją dopasować do chorej tkanki z milimetrową precyzją.
Ma to wielką zaletę, zwłaszcza przy napromienianiu guzów ośrodkowego układu nerwowego. Narażenie na promieniowanie zdrowych tkanek w obszarze głowy i podstawy czaszki jest ograniczone do absolutnego minimum.
Ponieważ struktury mózgu, rdzenia kręgowego, narządów słuchu i wzroku poddawane są niewielkiej ilości promieniowania lub nie otrzymują go wcale, zmniejsza się ryzyko potencjalnych skutków ubocznych. Oprócz zniszczenia komórek guza mózgu można również długoterminowo zwiększyć jakość życia pacjentów.
Czy terapię protonową można łączyć z innymi metodami leczenia?
Zasadniczo terapię protonową można łączyć z innymi rodzajami terapii. Na przykład można ją zastosować po operacji w celu zniszczenia komórek nowotworowych, których nie można usunąć chirurgicznie. W niektórych przypadkach stosuje się ją również w połączeniu z chemioterapią.
Jakie są skutki uboczne terapii protonowej w przypadku guzów mózgu?
W niektórych przypadkach podczas terapii mogą wystąpić łagodne skutki uboczne promieniowania. Ich skala zależy od części ciała, w którą wiązka uderza.
Na przykład na leczonym obszarze może wystąpić różny stopień zaczerwienienia skóry. Może również nastąpić wypadanie włosów, gdy wiązka protonów trafi w cebulki włosowe. Możliwe jest również podrażnienie błon śluzowych jamy ustnej, jeśli ta zostanie również napromieniowana.
W przypadku zaawansowanej terapii może również wystąpić uczucie zmęczenia, ponieważ organizm musi przystosować się do leczenia. Należy również wziąć pod uwagę skutki uboczne, które mogą wystąpić w wyniku ewentualnej, równolegle prowadzonej chemioterapii. Ewentualne indywidualne skutki uboczne podczas terapii protonowej są szczegółowo omawiane przez zespół lekarski podczas rozmowy informacyjnej.
Korzyści z terapii protonowej
- Absolutnie zminimalizowane narażenie na promieniowanie otaczających narządów, znajdujących się jeszcze w fazie wzrostu
- Drobne skutki uboczne, takie jak nudności, wymioty, ból, utrata apetytu itp.
- Mniejsze ryzyko wystąpienia wtórnych nowotworów
Wszystko to ogromnie podnosi jakość życia pacjentów. A jednocześnie zapewnia większą akceptację podczas każdego indywidualnego zabiegu radioterapii.
Protonoterapia w ośrodku WPE Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Essen
Dlaczego warto leczyć się w WPE?Dlaczego warto leczyć się w WPE?
Zachodnioniemieckie Centrum Protonoterapii jest jednym z najnowocześniejszych ośrodków protonoterapii na świecie. Położony w sercu Zagłębia Ruhry ośrodek leczy nowotwory, które ze względu na lokalizację lub wiek pacjenta wymagają możliwie najdokładniejszego napromieniania. Terapia odbywa się w ramach interdyscyplinarnej współpracy z klinikami Uniwersytetu Medycznego w Essen i wieloma klinikami zewnętrznymi.
Jesteśmy szczególnie dobrze pozycjonowani w zakresie nowotworów mózgu – jest to możliwe dzięki naszej ścisłej współpracy z certyfikowanym Centrum Neuroonkologii Uniwersytetu Medycznego w Essen. Ośrodek ten posiada szeroką wiedzę specjalistyczną, również z zakresu trudnych nowotworów. Ośrodek WPE posiada szczególne doświadczenie w leczeniu guzów OUN. Niemal 60 procent z ponad 3000 pacjentów leczonych u nas do początku 2022 roku należało właśnie do tej grupy.
Możecie Państwo także polegać na naszej wiedzy w zakresie leczenia dzieci, ponieważ oferujemy największy w Europie program radioterapii dla dzieci.
Jakie nowotwory OUN i mózgu leczy się w WPE?
Zachodnioniemieckie Centrum Protonoterapii w Essen stosuje najbardziej zaawansowany rodzaj protonoterapii – skanowanie wiązką ołówkową. Dzięki temu jesteśmy w stanie napromieniać ze szczególną precyzją wiele łagodnych i złośliwych guzów mózgu.
Posiadamy również specjalistyczną wiedzę w leczeniu rzadkich nowotworów, takich jak wyściółczaki, rdzeniaki zarodkowe, guzy rabdoidalne, czaszkogardlaki czy gruczolaki przysadki mózgowej.
Wskazaniami do terapii protonowej są następujące typy nowotworów:
- AT/RT (atypowy guz teratoidalny/rabdoidalny)
- Gwiaździak (również oligoastrocytoma, skąpodrzewiak itp.)
- Brodawczak splotu naczyniówkowego
- Wyściółczak
- Glejak I, II, III i IV stopnia
- Glejak wielopostaciowy
- Glejakomięsak
- Guz zarodkowy (rozrodczak)
- Rdzeniak zarodkowy, stPNET
- Oponiak
Nerwiak zarodkowy współczulny (neuroblastoma)
spielsweise das juvenile Nasenrachenfibrom zu den behandelbaren Kopftumoren.
Mocne strony terapii protonowej
Terapia protonowa może wykazać swoje mocne strony szczególnie w przypadku nowotworów trudnych do leczenia ze względu na lokalizację. Na przykład guzy u podstawy czaszki lub guzy pnia mózgu dobrze poddają się radioterapii protonowej.
Dzięki precyzyjnemu napromienianiu chronimy m.in. przysadkę mózgową, co pozwala zachować produkcję hormonów przez organizm.
Jak wygląda proces leczenia w WPE?
Jeśli jesteście Państwo zainteresowani terapią protonową w WPE, Państwo, Państwa lekarz prowadzący lub członkowie rodziny powinni najpierw przesłać nam zapytanie o terapię. Nasz Dział Zarządzania Przypadkami Chorobowymi (Case Management) przyjmie wniosek i od tej chwili będzie do Państwa dyspozycji, aby odpowiedzieć na wszystkie pytania. Pytania, na które Dział Zarządzania Przypadkami Chorobowymi nie jest w stanie odpowiedzieć, są przekazywane lekarzom prowadzącym.
Po przesłaniu zapytania o terapię proces przebiega następująco:
Po uzyskaniu wszystkich niezbędnych informacji i dokumentów lekarze zadecydują, czy w Twoim przypadku radioterapia protonowa ma sens lub ewentualnie zalecą alternatywne możliwości leczenia. Indywidualne zapytania są często omawiane z kolegami z innych dziedzin medycyny podczas komisji onkologicznej – w grupie dyskusyjnej składającej się z doświadczonych ekspertów.
Jeśli zespół ekspertów zatwierdzi możliwość leczenia guza mózgu terapią protonową, rozpoczyna się proces planowania terapii. W tym celu zaprosimy Państwa i jednego członka rodziny na spotkanie, podczas którego szczegółowo wyjaśnimy Państwu szanse i zagrożenia związane z radioterapią.
Po wyrażeniu zgody na protonoterapię rozpoczyna się właściwe leczenie. Zwykle zaczyna się od następujących kroków:
- Wykonanie indywidualnego przyrządu do pozycjonowania i unieruchomienia pacjenta, aby umożliwić dokładne napromienianie guza protonami, zawsze w ten sam sposób podczas każdej sesji terapii.
- Wykorzystanie technik obrazowania, takich jak np. tomografia komputerowa (TK) i ewentualnie rezonans magnetyczny (MRI), aby nasi lekarze i fizycy medyczni mogli dokładnie ocenić położenie guza i otaczających go narządów. (W razie potrzeby badania te można wykonać w sedacji, czyli ambulatoryjnej, krótkiej narkozie z oddychaniem spontanicznym.)
Po zaplanowaniu i zapewnieniu jakości, po jednym lub maksymalnie dwóch tygodniach rozpoczyna się nareszcie codzienna terapia protonowa. Sesje odbywają się zwykle w warunkach ambulatoryjnych i trwają od około czterech do siedmiu tygodni. Pojedyncza sesja radioterapii trwa zwykle nie dłużej niż pół godziny, przy czym samo napromienianie protonowe trwa zaledwie kilka minut.
Ważne informacje dotyczące protonoterapii w połączeniu z chemioterapią:
Jeżeli u Państwa lub Państwa dziecka wskazane jest skojarzone leczenie radioterapią i chemioterapią, istnieje możliwość współpracy z Zachodnioniemieckim Centrum Leczenia Nowotworów przy Uniwersyteckim Centrum Medycznym w Essen. W przypadku chorych dzieci współpracujemy także ściśle z oddziałem onkologii dziecięcej. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby przeprowadzić terapię bez powikłań.
Jakie informacje są niezbędne podczas pierwszej wizyty?
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani terapią protonową guza OUN, do oceny potrzebujemy następujących dokumentów:
- Podsumowujący raport medyczny
- Raporty z wykonanych operacji
- Aktualne obrazy TK i MRI
- Wyniki badań histopatologicznych
Można je złożyć samodzielnie lub za pośrednictwem swojego lekarza prowadzącego. Na podstawie tych dokumentów nasi radioonkolodzy zadecydują, czy terapia protonowa jest w Państwa przypadku możliwa. Jeśli tak jest, w późniejszym terminie możemy potrzebować dodatkowych dokumentów w celu dokładnego zaplanowania terapii.
Nasz Dział Zarządzania Przypadkami Chorobowymi (Case Management) poinformuje o tym Państwa lub Państwa lekarzy prowadzących z odpowiednim wyprzedzeniem, aby można było szybko rozpocząć leczenie. Prosimy pamiętać, że Państwa zapytania będą rozpatrywane wyłącznie wówczas, gdy dokumenty zostaną złożone w języku niemieckim lub angielskim i będą kompletne.
Tutaj zebraliśmy dla Państwa dalsze informacje na temat procesu terapii. (https://www.wpe-uk.de/pl/pacjenci/)
Proces kontaktowania się
Macie Państwo pytania lub chcielibyście dowiedzieć się więcej na temat WPE i terapii protonowej? Proszę skontaktować się z naszym Działem Zarządzania Przypadkami Chorobowymi (Case Management). W przypadku leczenia uzyskacie tam Państwo również pomoc w skompletowaniu dokumentów, pokryciu kosztów leczenia oraz podróży i zakwaterowania. Pomoże on Państwu również nawiązać kontakt z naszymi radioterapeutami.